სასამართლო სისტემა და ადმინისტრაცია და კომერცია ეგვიპტეში (მმართველობის სისტემა მთელი აგებულებით)

      ძველ ეგვიპტეშიც მსგავსათ ჩინეთისა და ინდოეთისა, არსებობდა თეოკრატიული სახელმწიფო. თუმცა თეოკრატია აქ გაცილებით უფრო მძლავრი აღმოჩნდა, ვიდრე წინა ორ სახელმწიფოში. ეგვიპტეში ქურუმები წარმოადგენდნენ ყველაზე გავლენიან კლასს. უამრავი ტაძარი არსებობდა ეგვიპტეში და ტაძრებს ჰქონდათ უამრავი ქონება. ხშირ შემთხვევაში ქურუმთა კასტა, გაცილებით ძლიერი იყო ვიდრე ფარაონი. ფარაონი ხშირად უპირისპირდებოდა ქურუმებს, მაგრამ უშედეგოდ. თავად ფარაონს რაც შეეხება, განსხვავებით ინდოეთისგან და ჩინეთისგან, სადაც მეფეები ღვთის მიერ დანიშნულნი ან ღვთის შთამოვმავალი კაც-ღმერთები იყვნენ, ეგვიპტეში ფარაონი თვითონ იყო ღმერთი. შემდეგომში ღმერთ-მმართველის პრინციპი მთელ აღმოსავლეთში გავრცელდა და მან იარსება რომის იმპერიის გაქრისტიანებამდე.

      ფარაონი ქვეყნის აბსოლუტური მონარქი იყო და, სულ მცირე თეორიულად მაინც, ქვეყანასა და მის რესურსებს სრულად განაგებდა. მეფე უზენაესი სამხედრო მბრძანებელი და მთავრობის მეთაური იყო, რომელიც ბიუროკრატიული კორპუსის ოფიცრებს ეყრდნობოდა საშინაო საქმეების განხორციელებაში. ადმინისტრაციის ხელმძღვანელი იყო მისი მოადგილე, ვეზირი, რომელიც მეფის წარმომადგენლის როლს ასრულებდა და კოორდინირებას უწევდა მიწის კვლევას, ხაზინას, სამშენებლო პროექტებს, სასამართლო სისტემას და არქივებს. რეგიონულ დონეზე ქვეყანა დაყოფილი იყო 42 ადმინისტრაციულ შენაერთად, რომელთაც ნომები ეწოდებოდა. თითოეულ მათგანს ნომარქი განაგებდა, რომელიც თავის მხრივ ვეზირს ექვემდებარებოდა. ტაძრები ეკონომიკის ხერხემალს ქმნიდა. ეს იყო არა მხოლოდ ლოცვის, არამედ ერის სიმდიდრის შეგროვებისა და შენახვის ადგილი და ქმნიდა ხაზინებისა და ბეღლების სისტემას. ამ სისტემას ზედამხედველთა საბჭო განაგებდა და ისინი იყვნენ მარცვლეულისა და საქონლის გამანაწილებლები.

      ეკონომიკის დიდ ნაწილი ცენტრალიზებული და მკაცრად კონტროლირებადი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ძველი ეგვიპტელები მონეტებს გვიან პერიოდამდე არ იყენებდნენ, მათ უკვე ჰქონდათ გარკვეული ტიპის ფულისა და ბარტერის სისტემა,[ხორბლის სტანდატული ტომრებითა და დებენით, რომელიც დაახ. 91 გრამს სპილენძს ან ვერცხლს იწონიდა, და საერთო საზომი მნიშვნელობა ჰქონდა.მუშებს გასამრჯელოს მარცვლეულით უხდიდნენ; მარტივი მუშახელი დაახ. 5½ ტომარა (200 კგ) ხორბალს გამოიმუშავებდა თვეში, ხოლო მთავარი მუშის ჯამაგირი 7½ ტომარას (250 კგ) აღწევდა. ფასები ფიქსირებული იყო მთელ ქვეყანაში და ჩამოწერილი იყო სიებით ვაჭრობის ხელშესაწყობოად; მაგალითად ერთი პერანგი ხუთი სპილენძის დებენი ღირდა, ხოლო ძროხა — 140 დებენი.მარცვლეულის გაცვლა შესაძლებელი იყო სხვა საქონელზე, ფიქსირებული ფასების სიის მიხედვით. ძვ. წ. V საუკუნის განმავლობაში ეგვიპტეში უცხოეთიდან შემოიღეს მონეტების სახის ფულადი სისტემა. თავდაპირველად მონეტებს იყენებდნენ ძვირფასი ლითონის სტანდარტიზებული ნაჭრების სახით ფულის ნაცვლად, მაგრამ მომდევნო საუკუნეებში საერთაშორისო ვაჭრობა უკვე მონეტებზე იყო დამოკიდებული.

      სასამართლო-იურიდიული სისტემის მეთაური ოფიციალურად ფარაონი იყო, რომელიც აწესებდა კანონებს, განაგებდა მართლმსაჯულებას და კანონსა და წესრიგს იცავდა, კონცეფცია, რომელსაც ძველი ეგვიპტელები მა'ატს უწოდებდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ ძველი ეგვიპტის სამართლებრივი კოდექსის დოკუმენტური მასალა დღემდე არ შემორჩენილა, სასამართლო დოკუმენტებში ნაჩვენებია, რომ ეგვიპტური კანონები ეფუძნებოდა ზოგად მოსაზრებებს ჭეშმარიტებასა და მცდარზე და მნიშვნელობას ანიჭებდა შეთანხმების მიღწევასა და კონფლიქტების გადაჭრას, დოგმატურ კოდექსებზე მკაცრად დაყრდნობის ნაცვლად.ადგილობრივი საბჭოს უხუცესები, ცნობილი როგორც "კენბეტები" ახალ სამეფოში, პასუხისმგებელი იყვნენ სასამართლო სამსჯავრის გამოტანაზე, რომლებიც მოიცავდა მცირე მნიშვნელობის უთანხმოებებსა და საჩივრებს.[უფრო მნიშვნელოვან საქმეებს, რომლებიც მოიცავდა მკვლელობას, მნიშვნელოვან სამამულო გარიგებებს და აკლდამების ძარცვას, იხილავდა "დიდი კენბეტი", რომელსაც ვეზირი ან თავად ფარაონი განაგებდა. მოსარჩლეები და მომჩივანები საკუთარ თავს წარადგენდნენ და ვალდებული იყვნენ ფიცი დაედოთ სიმართლეზე. ზოგიერთ შემთხვევაში სახელმწიფო ასრულებდა, როგორც განმსჯელის, ისე მოსამართლის როლს, და შეეძლო მსჯავრდებული ცემით ეწამებინა აღიარების მოსაპოვებლად. მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად სერიოზული იყო საქმე, სასამართლოს მწერლები საჩივრებს, ჩვენებებსა და განაჩენს დეტალურად იწერდნენ სამომავლო საქმეების სამაგალითოდ.